ورزش‌ در دوران درمان ارتودنسی، بسیاری از افراد این نگرانی را دارند که آیا می‌توانند به فعالیت‌های ورزشی خود ادامه دهند یا خیر. حقیقت این است که انجام ورزش در این دوره نه تنها امکان‌پذیر است، بلکه می‌تواند به حفظ سلامت عمومی بدن کمک کند. با این حال، برخی از ورزش‌ها به دلیل احتمال ضربه به ناحیه دهان و صورت می‌توانند برای براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی خطرناک باشند. بنابراین، شناخت ورزش‌های مجاز و پرهیز از فعالیت‌هایی که احتمال آسیب‌دیدگی را افزایش می‌دهند، برای حفظ سلامت دهان و تسهیل روند درمان بسیار اهمیت دارد. در این مقاله به بررسی ورزش‌های مناسب و نامناسب در دوران ارتودنسی و نکات ایمنی لازم می‌پردازیم.

1. ورزش‌ های پرتماس بالا (مانند فوتبال، هاکی، راگبی، کشتی، بوکس، هنرهای رزمی)
   – در این ورزش‌ها احتمال ضربه مستقیم به دهان بالا است که می‌تواند منجر به شکستگی براکت، خم شدن سیم یا بریدگی لب و گونه شود

2. ورزش‌ هایی با برخورد توپ با صورت (مانند بسکتبال، والیبال، تنیس، پینگ‌پنگ با سرعت بالا)
   – احتمال برخورد توپ به صورت وجود دارد؛ استفاده از گارد دهان توصیه می‌شود حتی در ورزش‌های غیرتماسی .

3. اسکی، اسنوبورد، دوچرخه‌سواری کوهستان، اسکیت
   – امکان سقوط و ضربه به صورت بالا است. حفظ ایمنی از طریق کلاه‌خود و گارد توصیه شده .

4. ژیمناستیک با سقوط یا برخورد ابزار
   – احتمال برخورد سر و صورت در حرکت‌های پیچیده بالا است؛ استفاده از محافظ‌ها ضروری است.

✅ ورزش‌ های مجاز با رعایت نکات ایمنی

1. **ورزش‌ های غیرتماسی یا کم‌تماس**
   مثل شنا، دویدن، دو با مانع، دوچرخه‌سواری سبک، گلف، بدمینتون
   – مناسب هستند؛ با این حال بهتر است حتی در این ورزش‌ها هم از گارد دهان مخصوص ارتودنسی استفاده کنید

2. **ورزش‌ های گروهی کم‌تماس**
   مانند والیبال، فوتبال، بسکتبال
   – با داشتن گارد دهان ارتودنسی مخصوص، می‌توانید بدون خطر فعالیت کنید

3. **ورزش‌هایی با ابزار محافظدار**
   هاکی با ماسک صورت، فوتبال آمریکایی با کلاه‌خود و سپر
   – حتی در صورت وجود محافظ، استفاده از گارد مخصوص الزامی است چون براکت‌ها می‌توانند باعث آسیب بشوند .

🎯 چطور ورزش کنیم بدون آسیب به ارتودنسی؟

• گارد دهان ارتودنسی (Orthodontic Mouthguard)
  – طراحی شده برای قرارگیری راحت روی براکت و سیم بدون محدود کردن حرکت دندان‌ها، و محافظت از لب، گونه و فک
  – انواع:

  1. Custom-fitted (سفارشی از مطب دندانپزشکی): بهترین محافظت

  2. Boil-and-bite: تا حدی مطابق دهان قالب می‌گیرند

  3. Stock: آماده و راحت ولی کم‌ترین محافظت

• استفاده از تجهیزات محافظ دیگر
  مانند کلاه‌خود، شیلد صورت یا ماسک مخصوص ورزش جهت محافظت بیشتر

• آگاهی و احتیاط
  – از مربی و هم‌تیمی‌ها بخواهید مراقب برخورد مستقیم باشند .
  – گاهی ورزش را با شدت کمتر انجام دهید و از جهش، پرش‌های شدید یا لیز خوردن اجتناب کنید.

• کنترل و واکنش سریع به آسیب
  – بعد از هر تمرین یا مسابقه، براکت‌ها و سیم‌ها را بررسی کنید؛ اگر شکسته یا لق‌اند، از موم ارتودنسی استفاده کنید و سریعاً به پزشک مراجعه کنید .

🧠 نکات کلیدی

چه عواملی طول درمان ارتودنسی را تعیین می‌کنند؟